De Blaeuw Hant / De Bel, brouwerij van 1540 tot 156, in 1604 en van 1702 tot 1790
Haagdijk 125 – Pondboek 1212 – Kadastraal nummer A375 t/m A381
Het huidige pand Haagdijk 125-129 bestond voorheen uit twee panden op de Haagdijk. Het oostelijke deel heet in 1540 de Blauwe Hand en bezit dan al een brouwhuis. In die jaren is dit pand regelmatig in eigendom van een blauwverver. Een blauwverver is een ambachtsman die wollen stoffen blauw tot bijna zwart kleurde op basis van indigo.
Het perceel grensde aan de achterkant in het zuiden aan de rivier de Gampel. De ligging was gunstig voor de aanvoer van grondstoffen en de afvoer van producten. Bovendien was daarmee altijd voldoende water beschikbaar voor het brouwproces.
In 1548 is tevens sprake van een mouthuis. Een mouterij produceert mout op basis van granen, door het in water te weken waardoor het graan ontkiemt, en het daarna te drogen. Dit proces heet mouten. Mout wordt nog steeds gebruikt bij de productie van bier, jenever, whisky en een aantal voedingsmiddelen.
Na 1556 lijken de brouwactiviteiten tijdelijk gestaakt. In 1604 is sprake van een brouwer die het pand, inmiddels bekend als de Bel, huurt en hier actief is.
In 1702 wordt het pand, waar dan ook een huisbrouwerij en mouterij gevestigd is, opgenomen in een testament en vermaakt aan de diaconie van de armen van de stad Breda vanuit de gereformeerde gemeente.
In 1792 is nog slechts sprake van een mouterij, waarna in 1807 wordt vermeld dat het pand een voormalige brouwerij had. Nadien wordt op het achtererf meerdere achterwonignen gerealiseerd. In 1809 zijn dit er zeven, in 1830 elf.
28-2-1540 |
Peter Peter IJsacx vestigt een cijns op onder andere zijn huis en erf genaamd de Blaeuw Handt, ook op het hof en het brouwhuis daarachter, gestaan op de Haagdijk naast Frans Janssen van den Brande huis en erf west en Jan Jacop Janssen huis en erf genaamd de Gampelmolen oost |
18-5-1541 |
Heijlwich Peter Boijdens, weduwe van Peter Peter IJsacx, bezit het huis op de Haagdijk |
22-6-1541 |
Heijlwich Peter Boijden Hagaerts verkoopt aan Aerden Cornelis Willem Roevers de verwers een huis en erf genaamd de Blaeuw Handt met het brouwhuis, hof en erf daarachter, gestaan op de Haagdijk naast Frans Janssen van den Brande huis en erf west en Jan Jacopsen de schippers huis en erf oost, strekkende achter tot op de Mark |
12-3-1544 |
Aert Cornelis Willem Roevers, verwer, verkoopt aan Jacoppen Jan Meeus een huis en erf genaamd de Blaeuw Hant, met het brouwhuis en hof en erf daarachter, gestaan op de Haagdijk, naast Frans Janssen van den Brande huis en erf west, en Jan Jacopsen, schipper, huis en erf oost, achter tot op de Marck |
16-5-1548 |
Jacop Jan Meeuws heeft een schuld vanwege de koopt van gerst en hij verbindt als onderpand zijn huis, mouthuis, hof en erf genaamd de Blaeuw Handt, gestaan op de Haagdijk. Tevens is onderpand zijn huisraad en brouwgetouw binnen zijn huis |
8-6-1549 |
Jacop Jan Meeus vestigt een cijns op zijn huis en erf genaamd de Blaeuw Hand en op het brouwhuis en hof daarachter, gestaan op de Haagdijk, naast Fans Jans van den Brande huis en erf op de westzijde en het huis en erf van de erfgenamen van Jan Jacop Jans oostwaards, strekkende tot op de Mark. Begunstigde is Joost Peter van Gilze |
14-2-1551 |
Jacop Jan Meeus vestigt een cijns op zijn huis en erf genaamd de Blaeuw Handt, met het brouwhuis en mouthuis, hof en erf daarachter, gestaan op de Haagdijk naast Frans Jans van den Brande huis en erf west en Aechte Jan Jacops weduwe huis en erf oost, achter tot op de Marck |
16-5-1556 |
Jacop Jan Meeus vestigt een cijns op zijn huis en erf genaamd de Blaeuw Hant en uit het brouwhuis of mouthuis, hof en erf daarachter, gestaan op de Haagdijk, naast Frans Jans van den Brande huis en erf westwaards en Aechte Adriaens huis en erf oost, achte komende tot op de Mark. Begunstigde is Joost Peter van Gilze |
6-2-1559 |
Anthonis Adriaen Rombouts huis en erf genaamd de Blaeuw Handt |
1560 |
Joost Peters van Ghilse vestigt een jaarlijkse cijns op zijn huis en erf genaamd de Blaeuw Hant op de Haagdijk. Hij is overleden voor 27-4-1598 |
7-2-1568 |
Jacop Jan Meeus is eigenaar van een huis en erf genaamd de Blaeuw Handt op de Haagdijk |
1592 |
Denijs Janssen woont in de Blaeuw Hant op de Haagdijk |
5-6-1600 |
Adriaen Schilder verkoopt Jan Sijmon van Bavel huis en achterhuis genaamd De Blaeuw Hant op de Haagdijk naast Huijbrecht Berthelmeus van Cuijck huis genaamd Het Brantijser west en Adriaen mr. Henrick Adriaen Dijrven zoons huijs en erve oost, achter zuidwaards komende aan de Mark of rivier |
23-1-1604 |
Willem Rutten, brouwer wonende op de Haagdijk eertijds de Blaeuw Hant en nu De Bel genaamd heeft een schuld bij de weduwe en erfgenamen van Jan Sijmonssen van Bavel vanwege geleverde mout, geleend geld en huur. Als onderpand stelt hij de brouwkuip die hij op eigen kosten in voornoemd huis heeft geplaatst |
21-7-1604 |
Willem Rutten, brouwer, huurt opnieuw het huis, brouwerij, hof en erf genaamd de Blaeuw Hant, gestaan op de Haagdijk |
26-1-1609 |
Marie Peeter Boudewijns, weduwe van Jan Sijmonsen van Bavel en nu gehuwd met Dijrck Geeritsen van Alenborch, verkoopt aan Cornelis Cornelis Martens van Rijckevorssel, metselaar, het huis en erf genaamd de Blaeuw Hant met het achterhuis en hof daarachter, gestaan op de Haagdijk |
25-6-1616 |
Verdeling van de erfgoederen tussen Cornelis Cornelis Mertens en zijn kinderen Anthonia, Adriana en Dijrck, waarvan moeder was Adriaentken Dijrcx Verhoeck. Hierbij mag Cornelis behouden het huis, achterhuis, plein, hof en erf genaamd de Blauwe Hant op de Haagdijk |
15-1-1626 |
Er wordt een staat van inventaris gemaakt van Cornelis Cornelis Mertens na zijn overlijden op 24-4-1625. Hierbij is ook opgenomen huis en achterhuis De Blauwe Hant |
4-10-1640 |
Maeijken Peeter Claessen van Buerstede, waar moeder van was Antonie Cornelis Cornelis Mertens, verkoopt aan Jacop Egbertsen van Loon, kleermaker, en Adriana Cornelis Cornelis Martens de helft van het huis en erf genaamd de Blaeuwe Hant, met het achterhuis en hof daarachter. Adriana Cornelis Martens bezat reeds de andere helft |
17-8-1679 |
Jacob Egberts van Loon en Adriaentien Cornelis Mertens van Rijckevorssel maken hun testament. Hun zoon Jeremias zal krijgen het huis, hof en erf genaamd de Blauwe Handt, gestaan op de Haagdijk |
11-10-1680 |
Jeremias van Loon is rentmeester van de armen, manhuismeester van het Oude Manhuis, tienraadsman en deken van het kuipersgilde |
24-9-1702 |
Jeremias van Loon, tienraadman en rentmeester van de armen, en zijn vrouw Margareta van Libergen vermaken in hun testament na hun overlijden het huis, achterhuis, huisbrouwerij, mouterij, hof en erf genaamd de Blaeuwe Handt, gestaan op de zuidzijde van de Haagdijk aan de diaconie van de armen van Breda |
26-2-1778 |
De Nederduits Gereformeerde Gemeente verkoopt aan Adriaen en Anna Clara Oorloff, broer en zus, een huis, achterhuis, brouwerij, brouwketel, mouterij, hof en erf, gestaan aan de zuidzijde van de Haagdijk, genaamd de Blauwe Handt, naast het huis en erf van de weduwe van Pieter Kleijs oost en het huis en erf genaamd de Trompet van Egidius van den Enden west, ten pondboek 1212 |
5-3-1792 |
Adriaen Oorlof en Anna Clara Oorlof verbinden als onderpand een huis, achterhuis, mouterij en erf genaamd de Blauwe Handt, gestaan aan de zuidzijde van de Haagdijk, oost. de weduwe Pieter Kleijs, west Egidius van den Enden, ten pondboek 1212 |
7-7-1807 |
Uit de erfenis van Clara Oorloff koopt Maria de Jongh, weduwe van Albertus Meewis en Pieter Meewes een huis, hof en erf met 7 achterwoningen, eertijds een brouwerij, genaamd de Blauwe Hand, gestaan aan de zuidzijde van de Haagdijk, naast het huis en erf genaamd de Trompet van Egidius van den Enden west, ten pondboek 1212 |
