Den Bierwagen / De Drie Ruijten / de Kleijne Werelt, brouwerij van 1618 tot 1705
Lange Brugstraat 21-west – Pondboek 659 – Kadastraal nummer A968
Het huis de Bierwagen aan de zuidzijde van de Lange Brugstraat is al in 1556 bekend onder die naam. Enkele jaren later wordt een brouwer eigenaar van het pand, maar er is geen vermelding van een brouwerij.
In 1617 is de naam van het pand gewijzigd in de Drie Ruiten. Het perceel grensde aan de zuidzijde aan het water of sloot, waarmee wellicht de Mosselkreek werd bedoeld. Deze ligging was gunstig voor de aanvoer van grondstoffen en de afvoer van producten. Bovendien was daarmee altijd voldoende water beschikbaar voor het brouwproces.
In 1618 is de eerste vermelding van een brouwerij. De toenmalige eigenaar is deken en ouderman van het brouwersgilde.
In 1627 wordt dit huis verkocht aan de buurman welke eigenaar is van brouwerij de Wereld. De koop is inclusief de brouwketel en koelbak. In 1705 worden beide panden verkocht. Het westelijke pand heet daarna de Kleine Wereld. Er zijn hierna geen brouwactiviteiten meer in dit westelijke pand.
4-6-1558 |
De erfgenamen van Cornelis Jan Lambrechts en Marie Goderts Piggen verkopen aan Gheriden Lodewijcx van Brinckel het huis en erve genaamd de Bijerwagen, gestaan in de Lange Brugstraete neven Cornelis Lenaert Aert Goossens metsers huis west en het huis van de erfgenamen van Cornelis Jan Bomans genaamd het Claverblat oost, achter tot de muer getimmerd tot op de vaert |
1-9-1568 |
Gheriden Lodewicx van Brinckel, brouwer |
7-2-1614 |
Beatrijs Jan Roovers, weduwe van Geerit Lodewijcks van Brinckel en wonend te Rotterdam, verkoopt aan Anthonis Niclaes Aert Vermolen, gelaesmaecker, het huis en erve genaamd Den Bierwaegen, met het pleintje en hofje daarachter |
12-3-1617 |
De stad Breda draagt een erf, plaatse of gang over aan brouwer Anthonissen Niclaes Aerts Vermolen, groot anderhalve roede en anderhalve voet, liggende in de Lange Brugstraat, tussen de huizen en erven genaamd den Eijntvogel en Merman, achter zuidwaards komende aan het water of sloot, noord de Lange Brugstraat. Anthonis is eigenaar van het huis de Drie Ruijten. Hij moet de gang aan de straatzijde laten afsluiten met een muur met daarin een poort. De stad behoudt het recht om brandleren in de gang te hangen |
14-4-1618 |
Anthonis Claes Aertssen Vermolen, brouwer, verklaart dat Aert Jan Aert Vaendermans vier halve vaten en een ton bier gebrouwen en geleverd heeft en dat hij Anthonis daer tevreden over is. Hij heeft beloofd de vaten te retourneren |
3-5-1618 |
Anthonis Niclaes Aertsen Vermolen heeft een schuld bij zijn vader en verbindt zijn huis en erve vanouds genaamd den Bierwagen en nu de Drie Ruijten, met de brouwerij en de ketels, kuipen en ander gereedschap, in de Lange Brugstraat. Anthonis woont is dit huis |
4-4-1622 |
Anthonis Niclaessen Vermolen is deken en ouderman van het brouwersgilde |
13-1-1623 |
De kinderen van Anthonis Niclaes Aerts Vermolen, brouwer was in de Drie Ruijten, waarvan moeder is Sara Aerts van Meldert, verkopen aan hun moeder het huis en erf vanouds genaamd den Bierwagen en nu de Drie Ruijten, met de brouwerij daarachter op het plein en hof getimmerd. Bij de koop is inbegrepen de gang aan de oostzijde tussen dit huis en het huis en brouwerij de Werelt. En ook het gebruik van de gang tussen het huis de Merman en een nieuw huis en erve |
3-3-1623 |
Thomas Adriaen Francken, brouwer, is gehuwd met Sara Aerts van Meldert, weduwe van Anthonis Niclaes Aert Vermolen. Zij zetten te onderpand hun brouwerij, huis, hof en erffenisse genaamd de Drie Ruijten, met de brouwketel, kuipen en anderre gereedschap van de brouwerij, gestaan in de Lange Brugstraat |
25-3-1623 |
Geerijt Sijmon Lenaerts en Clementia Cornelis zijn vrouw, wonende te Leijtschendam tussen Delft en Leiden hebben een schuld bij de erfgenamen van Anthonis Niclaes Aert Vermolen voor geleverde bieren |
12-6-1627 |
Thomas Adriaensen en zijn vrouw Sara van Meldert verkopen aan Jannen Henrick Cornelis van Dun het huis en brouwerij vanouts De Bierwagen en nu De Drie Ruijten, in de Lange Brugstraat. Bij de verkoop behoort ook de gang aan de oostzijde en het gebruik van de gang naast het huis Merman. Eveneens inbegrepen is de brouwketel en koelbak. |
27-8-1627 |
Jan Henricx van Dun, brouwer in De Werelt |
22-11-1670 |
Jacob Pauwel de Wael, schipper van Aerdenburgh, heeft een schuld bij brouwer Johan van Dun voor geleverd bier |
18-5-1705 |
Geraerdus Ignatius van Dunne verkoopt aan Johannes Havermans, koopbrouwer, en Jacobmeijntie Cornelissen van der Heijden een huis, brouwerij, mouterij, plein hof en erve vanouds de Werelt, met de brouwketels, kuipen, backen en alle andere gereedschappen. Ook verkoopt hij het huis van ouds genaamd den Bierwagen, daarna de Drie Ruijten waar tegenwoordig de Werelt
is uithangende. Tevens verkoopt hij het huisje uitkomende in de gang naast het huis de Meerman, zijnde een deel van de turfschuur. Deze huizen staan naast elkaar aan de zuidzijde van de Lange Brugstraat, oost Francois de Moni huis en erve genaamd Brussel, zuid tevens Francois de Moni zijn erf en het water of Merke aldaar, west het huis en erve de Meerman en Johan Biekens erf, noord de straat |
21-7-1722 |
De erfgenamen van Jacomeijntie Cornelissen van der Heidjen, weduwe van Johannes Havermans, verkopen aan Sebastiaen van der Corput en Adriaene Maria Schalck, een huis, brouwerij, mouterij, plein, hof, brede gang daarachter, genaamd de Werelt, gestaan in de Lange Brugstraat, met twee koperen ketels, koelbakken en est tot de brouwerij behorende. Tevens verkopen zij een huis of woning daarachter uitkomende in de gang lopende naast het huis de Meerman, oost komende naast het huis en erve van Arent van Rheenen, meester smid, west komende aan het huis nu genaamd de Cleijne Werelt wat op deze dag ook wordt overgevest. |
21-7-1722 |
De erfgenamen van Jacomeijntie Cornelissen van der Heidjen, weduwe van Johannes Havermans, verkopen aan Huijbert Verkerck, mr. kuiper, en Catarina Knaeps, een huis en erve vanouds genaamd den Bierwagen, daarna de Drie Ruijten en nu de Kleijne Werelt, met het kamertje of zolder boven de poort of gang van het huis de Werelt, gestaan in de Lange Brugstraat, naast het huis en brouwerij de Wereld oost en het huis en erve genaamd de Meerman van Jacob Rijckevorssel west. |