berkenpek: universeellijm uit de prehistorie

Tijdens een herinventarisatie van vuursteen werktuigen op het Archeologisch centrum in Breda vond Pieter Dijkstra een door midden gekliefde vuursteen, een zgn. Maasei, met aan de bovenzijde een vastgekitte substantie. Dit herkend hij als "berkenpek". Berkenpek of berkenteer is een type lijm uit de prehistorie. Het ontstaat door droge distillatie van de bast van een berk. Hiertoe worden bastsnippers in een dichte pan of pot verhit tot een temperatuur tussen 340 en 420°C. Experimenten hebben aangetoond dat berkenpek ook in een open vuur, bedoeld of onbedoeld, geproduceerd kan worden.(bron: Archeologie online) Met deze teerachtige substantie konden bijvoorbeeld pijlpunten aan een schacht worden verlijmd.

Bij onze vondst betreft het niet een werktuig maar een kernsteentje (dus waarvan al stukken vuursteen zijn afgeslagen). Met deze steen zou de berkenpek op werktuigen kunnen zijn aangebracht.
In de experimentele archeologie is de fabricage van berkenpek succesvol, met toenmalige middelen, uitgevoerd. Lees hier hoe zo'n experiment verliep.