Stationsplein (Centrum)

Gebieden
1863 tot heden
Str267 stationsplein low Str267 stationsplein low

Het Stationsplein op een glasnegatief van vóór de Eerste Wereldoorlog. Foto: A.C. Luber. (Beeldcollectie Stadsarchief Breda)

Verschillende straatnamen houden het ‘spoorse’ verleden van Breda levendig: het Stationsplein, de Stationsweg en de Spoorstraat ten zuiden van het station, de nieuwe Stationslaan ten noorden van het station, de Parallelweg bij de Driesprong ten noorden van de spoorlijn naar Tilburg, de Spoorbaanstraat, die voorheen in Tuinzicht langs het spoor liep (de spoorweg is hier verlegd), de Tramsingel in Breda-Centrum en de Oude Trambaan op Hazeldonk en de Beekse Stationsstraat en de Spoorstraat in Prinsenbeek.

Stationsplein

De Stationsweg (inclusief de huidige Spoorstraat) en het Stationsplein werden aangelegd, samen met de spoorlijn naar Tilburg, in 1863. Van het begin af aan werd het Stationsplein met die naam aangeduid. De naam werd bevestigd bij raadsbesluit van 20 december 1873. Breda had in het begin nog een ander station, dat van de Grand Central Belge, bij de Etnastraat, waar de treinen naar Roosendaal en Antwerpen vertrokken. Ook het voorplein van dit station werd in 1855 het Stationsplein genoemd. Na 1866 reden de treinen door naar het huidige station en verviel de functie van het oude station.

Drie stations

Het station van 1863 deed dienst tot 1974, dus ruim honderd jaar. In 1967 werd begonnen met de aanleg van het hoogspoor en in 1975 werd het nieuwe station geopend, het tweede station dus op deze plaats. Dit tweede station heeft echter niet lang bestaan, want het werd al na enkele tientallen jaren, in begin september 2014 buiten gebruik gesteld. In het kader van de bouw van de Hogesnelheidslijn (HSL) van Antwerpen naar Amsterdam en de aansluiting van Breda daarop moest een nieuw station worden gebouwd. Op 7 september 2014 werd het nieuwe, derde station reeds gedeeltelijk in gebruik genomen. Sinds de officiële opening op 1 september 2016 is het volledig in gebruik.

Andere spoorse straatnamen

Het plein voor een station wordt meestal het Stationsplein genoemd. Het Stationsplein Haagse Beemden heeft echter geen officiële naam. Zie Spoorstraat (Prinsenbeek). De toegangsweg naar een station heet vaak de Stationsweg. De Stationsweg in Breda was inderdaad, tot de aanleg van de Willemstraat in 1873, de enige toegangsweg naar het station. Zie ook de Beekse Stationsstraat (Prinsenbeek). Bij de aanleg van de spoorwegen in de negentiende eeuw werden vaak, om de akkers en weilanden die door de aanleg waren afgesneden van hun toegangswegen en nieuwe ontsluiting te geven, parallelwegen aangelegd. Vaak heten deze inderdaad de Parallelweg, zo ook die bij de Driesprong. Straatnamen ontleend aan het tramverkeer zijn eerder zeldzaam, maar in Breda kennen we de Tramsingel en de Oude Trambaan op Hazeldonk. Zie aldaar. De Tramstraat in Ginneken heet tegenwoordig de Weteringstraat.

Archeologisch onderzoek

Voorafgaand aan de herinrichting van het Stationsplein zijn bij archeologisch onderzoek delen van de buitenste vestingracht aangetroffen. Deze werd aangelegd rond 1682 in opdracht van Stadshouder Koning Willem III.


Literatuur

Marius Broos, Beter laat dan nooit, 150 jaar spoorwegen in en om Breda (Breda, 2005).
W.J.M. Leideritz, De tramwegen van Noord-Brabant (Leiden, 1978).
Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).
Gerard Otten, 'De ontmanteling van Breda en het Plan van Uitleg van Van Gendt, 1869-1881', in Jaarboek de Oranjeboom XLIV (1991).
Gerard Otten, 'Tramlijnen en stedenbouwkundige ontwikkeling tussen 1870 en 1914', in Historisch-Geografisch Tijdschrift, jaargang 1999 no. 1.
Gerard Otten, Spoorgevels in Breda (Breda, 2011). ErfgoedRapport Breda 15.
Gerard Otten, ‘Spoorgevels in Nederland’, in Historisch-Geografisch Tijdschrift, jaargang 2013, no. 2.

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven