Frederiksdreef (Mastbos)

1700 tot heden

De aansluiting van de Frederiksdreef (lopend van onder naar boven) op de Stouwdreef

De Frederiksdreef loopt oost west door het Mastbos van de Stouwdreef naar de Goordreef, ten zuiden van en evenwijdig aan de Heldreef en ten noorden van en evenwijdig aan de Oude Postbaan. Kort geleden zijn door Staatsbosbeheer straatnaamborden (of beter: dreefnaamborden) geplaatst in het Mastbos, zware houten palen met solide metalen platen met de naam van de dreef.

Nassaustraatnamen

Breda wordt gepromoot als Nassaustad. Tussen 1404 en 1566 was Breda de residentie van dit adellijk geslacht. Ook na 1566 waren de Nassaus en de Oranje-Nassaus nog tot 1795 heren en baronnen van Breda. Het thema Breda Nassaustad komt daarom ook nadrukkelijk terug in de straatnaamgeving. Meerdere straten zijn, direct of indirect, genoemd naar de Nassaus en de Oranje-Nassaus. De oudste Nassaustraatnamen zijn de namen die ontstaan zijn in de tijd dat de graven van Nassau en de prinsen van Oranje nog heer waren van Breda. We zouden denken dat een groot aantal topografische namen in Breda en omgeving naar de Nassaus zou verwijzen, maar de werkelijkheid is anders. Het is een relatief modern verschijnsel straten te vernoemen naar personen.

De Frederiksdreef

Deze dreef is een van de weinige dreven in de bossen rond Breda die rechtstreeks genoemd zijn naar een lid van de Nassau- of Oranjedynastie. De dreef komt gedeeltelijk al voor op de kaart van het Mastbos, die in augustus 1709 getekend werd door S. Vereijck. De dreef droeg toen echter nog geen naam en liep slechts van de Langedreef naar de Zevenlindendreef. De oudste vermelding van de naam Frederiksdreef vinden we op het minuutplan van het kadaster van Ginneken van 1827. De toponymist Chr. Buiks heeft een vermelding van de Frederiksdreef gevonden in 1844. De Frederiksdreef was toen beplant met 507 dennen van 21 tot 30 jaar oud. De Frederiksdreef zou dus pas beplant zijn rond 1814. Op een kaart van het Mastbos uit 1855 staat bij de Frederiksdreef aangegeven Mastendreef, aangelegd in 1815. Het jaartal 1815 moeten we dus maar aanhouden als het jaar waarin de dreef grotendeels is aangelegd en waarschijnlijk is ook toen de naam gegeven.

Prins Frederik

Prins Frederik was van 1840 tot 1881 de eigenaar van de bossen en domeinen rond Breda. Een tijd lang zag het er naar uit dat er opnieuw een Bredase Nassaudynastie zou ontstaan. Als prins Frederik een zoon had gehad die hem had kunnen opvolgen zou er wellicht nu nog een Bredase Nassauprins geweest zijn. De geschiedenis besliste anders. Prins Frederik had geen opvolgers en zijn domeinen vervielen in 1881 weer aan de Staat. Willem Frederik Karel, prins der Nederlanden en prins van Oranje-Nassau (1797-1881), was de tweede zoon van koning Willem I en prinses Wilhelmina van Pruisen. Omdat zijn ouders door de Patriotten uit Nederland verdreven waren, groeide hij op in Berlijn. In december 1813 zette hij voor het eerst voet op Nederlandse bodem. Hij sprak toen nog geen Nederlands, maar hij zal het later wel geleerd hebben.

Domeinen

Prins Frederik had krachtens het huisverdrag van 4 april 1815 recht op de Duitse bezittingen van het huis Oranje-Nassau op het moment dat zijn oudere broer Willem (II) koning zou worden. Omdat deze echter niet meer in bezit van de familie waren, zou hij in plaats daarvan groothertog van Luxemburg worden. Van dit recht deed hij in 1816 afstand in ruil voor domeinen en de titel prins der Nederlanden. In 1826 benoemde koning Willem I zijn tweede zoon tot commissaris-generaal van het ministerie van Oorlog. Prins Frederik richtte de Koninklijke Militaire Academie op in Breda. Hij is een aantal malen in Breda op bezoek geweest in verschillende functies, vanwege zijn betrokkenheid bij de KMA, vanwege zijn functie in de Vrijmetselarij en omdat hij hier eigendommen had.

Literatuur

Chr. Buiks, Veldnamen in de voormalige gemeente Ginneken en Bavel (Nieuw-Ginneken, 1986), deel 15 en 16, Ginneken-Dorp.
Chr. Buiks, Veldnamen in de voormalige gemeente Princenhage (nog uit te geven).
Gerard Otten, ‘De Nassaustraatnamen in Breda, een verkenning’, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 2010, nummer 3.