De Catharinastraat, de voormalige Katerstraat, is een rustige woonstraat in het centrum van Breda. De naam Katerstraat komt al voor in een oorkonde in het archief van het Begijnhof uit 1355. Volgens de Bredase historicus Jac. van Hooydonk hangt de aanleg van de Katerstraat nauw samen met de burcht van Breda, die voor het eerst wordt vermeld in 1196, maar vermoedelijk al een halve eeuw ouder is. Bij archeologisch onderzoek bleek dat er nog 13e eeuwse sloten diagonaal de Catharinastraat kruisen. Dat wijst erop dat deze straat toen nog niet aanwezig was. Pas in de tweede helft van de 13 eeuw wordt de straatloop zichtbaar aan de hand van evenwijdig lopende sloten.
De meest voor de hand liggende reden voor de aanleg van de Catharinastraat is om het burchtterrein en de oudste haven aan te sluiten op de ontsluitingsweg naar het oosten, de huidige Boschstraat.
Straat van de tweede generatie
Men onderscheidt het ontstaan en de aanleg van de straten in de binnenstad algemeen in drie generaties. De eerste wordt gevormd door de wegen van de prestedelijke nederzetting (ontstaan in de twaalfde eeuw). Dit zijn van zuid naar noord de Ginnekenstraat, Eindstraat, Karrestraat Torenstraat en Vismarktstraat en van west naar oost de Ridderstraat, de Sint Janstraat en de Veemarktstraat (het gedeelte van de Molenstraat tot aan de Gasthuispoort).
De tweede generatie, die aangelegd moet zijn tussen ongeveer 1275 en 1325, wordt gevormd door de Grote Markt, de Brugstraten, de Katerstraat (Catharinastraat), de Veemarktstraat (alleen het gedeelte tussen de Grote Markt en de Molenstraat), de Molenstraat, de Steenbrugstraat of Nieuwstraat (tussen de Karrestraat en de Waterstraat), de Waterstraat en de Visserstraat. De volgorde van aanleg van deze straten staat niet vast. Na deze generatie volgen als derde generatie de zogenaamde ‘nieuwstraten’, waarvan het jaar van aanleg nauwkeurig bekend is, vanaf 1490.
De bocht
De Katerstraat is een redelijk brede straat, maar juist het gedeelte in de bocht, toch al een moeilijk gedeelte voor het verkeer, is erg smal. De waarschijnlijke reden hiervoor is dat de nieuw aangelegde straat tussen 1250 en 1300 tussen reeds bestaande percelen op de Veemarktstraat en de Gasthuispoort moest worden aangesloten.
Kater, keuter of kouter
Scherft zegt dat de naam Katerstraat afgeleid is van katers of keuters, keuterboeren dus, die hier gewoond hebben. Brekelmans geeft als verklaring dat kater verband houdt met het woord kouter, afgeleid van ‘cultura’, dat is de door de heer geëxploiteerde grond rondom diens hof. De naam Katerstraat vindt men ook in Baarle en in Zundert.
Verbasterd
De Katerstraat bleef zeer naamvast tot ver in de negentiende eeuw. In 1812 werd de naam echter op de straatnaambordjes in het Frans verkeerd vertaald als Rue St. Cathérine. In de volkstellingen van 1829 en 1839 komt hij nog voor als Katerstraat, maar in het bevolkingsregister van 1848 en alle latere officiële bronnen sindsdien is het definitief Catharinastraat. De naam Katerstraat bleef echter tot in het begin van de twintigste eeuw in de volksmond de enige gebruikte naam.
